سفارش تبلیغ
صبا ویژن

نشریه حضور
با سلام ... به وب سایت نشریه حضور خوش آمدید ... تلفن تماس 09198269507

 
تاریخ : جمعه 94/7/24

روضه و روضه خوانی، به معنای ذکر مصیبت‏ سید الشهدا و مرثیه خوانی برای ائمه و معصومین‏ «ع‏» است که مورد تشویق امامان و یکی از عوامل زنده ماندن نهضت‏ حسینی و پیوند روحی و عاطفی شیعه با اولیاء دین است.اشک ریختن و گریستن در مصائب‏اهل بیت‏ «ع‏» نشانه عشق به آنان است و علاوه بر سازندگیهای تربیتی برای سوگوار، موجب اجر و پاداش الهی در آخرت و بهره‏مندی از شفاعت ابا عبدالله الحسین است.
معنای روضه در اصل، باغ و بوستان است، اما سبب اشتهار مرثیه خوانی به‏ «روضه‏» آن‏است که مرثیه خوانان در گذشته، حوادث کربلا را از روی کتابی به نام‏ «روضة الشهداء» می‏خواندند که تالیف ملا حسین کاشفی است. «ملا حسین کاشفی (متوفای 910 هجری) یکی از دانشمندان و خطبای با قریحه و خوش آواز سبزوار در قرن نهم هجری بود، در زمان سلطنت‏ سلطان حسین بایقرا (875-911 ه) به هرات، مرکز حکمرانی این پادشاه ‏رفت و چون حافظه‏ای توانا و قریحه‏ای سرشار و آوازی گیرنده و مطبوع داشت و خطیبی‏دانشمند بود، بزودی شهرت یافت و مجالس وعظ و ذکر او بسیاری را به خود جلب کرد و مورد توجه پادشاه و شاهزادگان و اعیان و اکابر دولت و وزیر فاضل و هنرمند هنر پرور او «امیر علی شیرنوایی‏» قرار گرفت.کاشفی دانشمندی فصیح و بلیغ و شاعر پرکار بود وبیش از چهل کتاب و رساله تالیف کرد.از جمله آنها «روضة الشهداء» بود.کاشفی کتاب‏ روضة الشهدا را در واقعه کربلا به فارسی نوشت و چون مطالب این کتاب را در مجالس‏ عزاداری از روی کتاب بر سر منبر می‏خواندند، خوانندگان این کتاب به‏ «روضه خوان‏» معروف شدند و بتدریج‏خواندن روضه از روی کتاب منسوخ شد و روضه خوانها مطالب‏کتاب را حفظ کرده و در مجالس عزاداری می‏خواندند.در زمان صفویه اقامه عزاداری‏ بسیار رواج گرفت.»[1] .
کتاب روضة الشهدا که حاوی ذکر مقتل و حوادث کربلا بود، در قرن دهم توسط محمد بن سلیمان فضولی به ترکی ترجمه شد، با نام‏ «حدیقة السعداء».[2] در اینجا نمونه‏ای‏ از متن روضة الشهدای واعظ کاشفی را جهت آشنایی می‏آوریم، که نثری زیبا و ادبی‏است: «... آخر نظری کن به حسرت آدم صفی و نوحه نوح نجی و در آتش انداختن ‏ابراهیم خلیل و قربانی کردن یعقوب در بیت الاحزان و بلیت ‏یوسف در چاه و زندان و شبانی و سرگردانی موسی کلیم و بیماری و بی تیماری ایوب و اره شکافنده بر فرق ‏زکریای مظلوم و تیغ زهر آبداده بر حلق یحیی معصوم و الم لب و دندان سرور انبیاء، و جگر پاره پاره حمزه سید الشهدا و محنت اهل بیت رسالت و مصیبت ‏خانواده عصمت و سرشک درد آلود بتول عذرا و فرق خون آلوده علی مرتضی‏ «ع‏» و لب زهر چشیده نور دیده زهرا و رخ به خون آغشته شهید کربلا و دیگر احوال بلاکشان این امت و محنت‏ رسیدگان عالی همت همه با جان غم اندوخته در کانون غم و الم سر تا پای سوخته.نظم:

ز اندوه این ماتم جان گسل
روان گردد از دیده‏ها خون دل‏»[3] .

نثر شیوا و ادیبانه‏ «روضة الشهدا» ستودنی است، هر چند از نظر نقل، حاوی برخی‏ مطالب ضعیف و بی ماخذ است.بعلاوه این کتاب، در تحلیل حادثه عاشورا دیدگاهی ‏صوفیانه دارد و حوادث را بیشتر به منشا غیبی و مسائل آزمایش و ابتلاء اولیاء نسبت ‏می‏دهد، تا بعد حماسی و اجتماعی و قابل اسوه گیری در مبارزات ضد ظلم.
از آنجا که مرثیه خوانی و ذکر مصیبت، سنت پسندیده دینی در احیاء خاطره و نام و فضایل اهل بیت پیامبر است، بجاست که اهل منبر و مداحان و ذاکران، با توجه به اهمیت و نقش بسزای روضه خوانی، در ارائه الگوهای شایسته بکوشند و چهره خوبی از ائمه و معصومین ارائه کنند.در این زمینه، به درستی و صحت مطالب نقل شده، اعتبار منابع مورد استفاده، استواری و زیبایی اشعار انتخابی و دوری کردن از هر حرف و روضه و شعری که‏با مقام والای اولیاء خدا ناسازگار است توجه داشته باشند.[4] در فضیلت گریستن و گریاندن‏ افراد برای امام حسین‏ «ع‏» به این حدیث توجه کنید: امام صادق‏ «ع‏» فرمود: «من انشد فی‏الحسین علیه السلام بیت‏شعر فبکی و ابکی عشرة فله و لهم الجنة‏»[5] هر کس درباره ‏حسین‏ «ع‏» شعری بگوید و گریه کند و ده نفر را بگریاند، برای او و آنان بهشت است.


پی نوشت ها :
[1] موسیقی مذهبی ایران، ص 8.
[2] فصلنامه هنر (وزارت ارشاد اسلامی) ج 2، ص 157.این ماخذ، مقاله مبسوطی درباره تاریخچه تعزیه خوانی‏دارد، ص 156 تا 173.
[3] در آمدی بر نمایش و نیایش در ایران، جابر عناصری، ص 79.
[4] در زمینه آداب اهل وعظ و منبر، از جمله ر.ک: «لؤلؤ و مرجان‏»، مرحوم میرزا حسین نوری.
[5] کامل الزیارات، ص 105.

لطفاً ما را در کانال رسمی هیئت عاشقان ائمه بقیع (ع) در شبکه اجتماعی تلگرام دنبال نمایید.

https://telegram.me/moharamname




ارسال توسط نشریه حضور

اسلایدر